ÇARŞAMBA KARISI Masallarda geçen ve çocukları korkutmak için kulanılan büyücü, cadı tipi: Çünkü o taktirde hayatım masallardaki çarşamba karısı ve çocuk anasının hayatı gibi karmakarışık bir saç kümesi içinde geçecekti Reşat Nuri Güntekin. Köylülerin her birisi bir şey diyordu. Kimi sarı saçlı periden, kimi dört başlı devden, kimisi de hortlaktan haber veriyorlardı. Süleyman Dayı, çarşamba […]DEVAMI

KARi (Eski Türkçe’den beri kullanılır) Havadaki su buharının donmasından meydana elen ve yağmur gibi yağan hafif beyaz tâneler: Kar bir gün evvelki şiddetini kaybetmiş olmakla beraber hâlâ devam ediyordu (Reşat Nuri Güntekin). Bu tânelerin yerde birikmsinden meydana gelen beyaz tabaka: Ateşin eritir komaz karını / Elden mi aldırdın nâzik yârini (aşık ömer). Sizi dün bekledim […]DEVAMI

KÖK i. (Orta Türk. [Oğuzca ve Kıpçakça] kök “kök, menşe”) Bitkilerin, toprağın altında kalan ve topraktaki besi maddelerini emmelerine yarayan kısmı,cezr “Saçak kök.” “Kazık kök.” “Yumru kök.” Sızlatır bâzı saatler dayanılmaz bir acı / Kökü toprakta kalıp kendi kesilmiş ağacı (Yahya Kemal Beyatlı). Yaprakların, köklerin, otların çürümesiyle vücûda gelmiş bir nebâtî gübre… (Refik Halit Karay). […]DEVAMI

TAŞINMAK edilgen f. (DEVAMI

YUFKA i. (Eski. Türk. yuvga – yuga) Oklava ile açılan yuvarlak ince hamur yaprağı. halk ağzı. Saçta pişirilen bir ekmek çeşidi. sıf. Ä°nce, abuk kırılır, dayanıksız: Geçiniz yukarı. Ama biraz durun da ben ineyim. Merdivenler yufka (Reşat Nuri Güntekin). Yufka açmak: Hamuru yufka durumuna getirmek: Öyle süratle yufka açıyor ki… ( Halide Edip Adıvar). Yufka […]DEVAMI

SÜRPRİZ i. (Fr. surprise) Umulmadık, beklenmedik bir zamanda karşılaşılan ve insanın şaşırıp kalmasına sebep olan sevindirici veya üzücü olay yâhut şey: Bin türlü sürprizleriyle bayram yerleri şehre gündelik hayâtından çok başka, çok renkli bir görünüş verirdi (Ahmet Hamdi Tanpınar). Çocuğun annesinin ölüsünü görmek istememesi hikâye-şiiri sürprizle sona erdirmektedir (Mehmet Kaplan). Sürpriz yapmak: Birini beklenmedik bir […]DEVAMI

ŞERBET i. (Ar. şurb “içmek”ten şerbet) Meyve özü, su ve şekerle yapılan tatlı içecek: Bî-haberler şerbet-i râhat bilirler bâdeni / Biz hakîm-i vaktiz anı dökmüşüz kan bilmişiz (Fuzûli). Gümüş bir tepsi içinde ahududu şerbeti getirdiler (Ahmet Haşim). Derviş çömezi bir gümüş tepside gümüş kupalarla şerbet getirdi (Kemal Tâhir). Bâzı katı maddelerin sulandırılmış şekli: “Gübre şerbeti.” […]DEVAMI

ÇAY i. (Çince. ça-ye; Türkçe’ye muhtemelen Farsça’dan geçmiştir) [Çeşitli dünya dillerinde kullanılan dolaşıcı bir kelimedir.] Çaygillerden, kokulu, beyaz ve sarımsı çiçekler açan, sert, dişli ve kısa saplı yaprakları olan bir ağaççık. The Chinensis. Bu bitkinin siyâhımsı, küçük ve kıvrık bir durum almış olan kurutulmuş yaprağı. Bu yaprakların haşlanması ile elde edilen, kırmızı renkli, güzel kokulu […]DEVAMI

TELAFFUZ [/ince] i. (Ar. lafz “söz söylemek”ten telaffuz) Bir harfi ses özelliklerini, bir kelimeyi hecelerin uzunluk ve kısalığını, kalınlık ve inceliğini, vurgu özelliklerini belirterek söyleme, söyleyiş, söyleniş: Telaffuzundaki sertlik beni ürküttü (Reşat Nuri Güntekin). Telaffuzundan Karamanlı olduğunu sandım (Reşat Nuri Güntekin). Goşo, İspanyolca Ganço telaffuz olunurmuş (Refik Halit Karay). Söz söyleme. * Telaffuz etmek: Söylemek: […]DEVAMI

ŞEHİT – ŞEHİD i. (Ar. şehādet “şehit olmak; şâhitlik yapmak”tan şehid) Allah yolunda ve din uğrunda savaşırken ölen kimse: Ecdâdından kırk iki şehit adı bilirim (Nâmık Kemal). Bir bahçedeyiz şimdi şehitlerle berâber / Bizler gibi ölmüş o yiğitlerle berâber (Yahya Kemal Beyatlı). İstanbul’da bizim hayâtımız bu şehit türbelerinin etrâfındaki hürmetle başladı (Ahmet Hamdi Tanpınar). Vatan, […]DEVAMI